Als je kleine kinderen hebt, is dat middagslaapje heilig. Het is een moment dat je éééven bij kan komen of juist al die klusjes kan doen die niet lukken met een peuter aan je been. Maar er komt een leeftijd dat je kleine peuter zijn middagslaapje halsstarrig zal weigeren. 10 tips om toch even een moment van rust te nemen. 

Ik weet niet hoe andere moeders dat hebben, maar die anderhalf uur in de middag is van mij. Daar mag niemand aankomen, want als ik dat rustmoment niet heb, haal ik het zelden zonder driftbuien tot de avond. Helaas zijn er fases waarin mijn kleine, koppige peuter weigert om te gaan slapen.

Gelukkig kunnen we als ouders een hoop doen om dat momentje van rust voor iedereen in huis te creëren. Want laten er eerlijk wezen: een peuter zonder middagslaapje is ook gewoon een onhebbelijk, oververmoeid en driftig kind.

Daarom tips om een moment van rust in de dag te bouwen, waardoor iedereen met een lach tot bedtijd kan functioneren.

1. Geef je peuter de vrijheid

Peuters willen vrijheid. Ze vechten voor hun eigen keuzes en doen er alles aan om zoveel mogelijk zelluf te doen. Eén van de meest vreselijke dingen is dan naar bed toe moeten in een ledikantje, waar ze helemaal geen eigen keuzes kunnen maken.

De eerste stap is dus om je kleintje vrijheid te geven in zijn eigen kamer. Kijk of je dat vreselijk onhandige ledikantje kan dumpen en leg een matras op de vloer. Zo kan je kindje zelf zijn bed in- en uitstappen. Soms is dit alleen al voldoende om na een paar dagen weer de rust in huis te brengen.

Leg wat boekjes in de kamer, geef een knuffel of twee en kijk wat er gebeurt. Als je je peuter de vrijheid geeft om wat te spelen en rond te rommelen, is de kans groot dat de slaap hem vanzelf overmant en hij een tijdje slaapt. Meer over een vloerbed lees je in ‘de voordelen van een vloerbed‘.

2. Stel een rustmoment in in plaats van een slaapmoment

Iedereen heeft behoefte aan rust om alles weer aan te kunnen. Voor een peuter geldt dit nog veel meer: de ochtend is al een hele leerschool. Je kan ervoor kiezen om een rustmoment in te stellen in huis. Leg aan je (toch al verdraaid slimme) peuter uit dat iedereen even gaat rusten. Een momentje tot jezelf komen, even stil spelen en geen nieuwe prikkels en indrukken.

Als je dat moment in gaat stellen voor iedereen, is dat een moment dat ook met 4, 5 of 6 jaar nog prima kan gelden. Zo kan een 5 jaar oude kleuter ook gerust een uurtje voor zichzelf spelen. Ja, echt! Op dit moment is het hier in huis helemaal stil, iedereen is even op zijn eigen kamer aan het spelen. Dikke kans dat zelfs onze kleuter haar ogen even stiekem heeft dichtgegaan. Zo kunnen we straks allemaal vol energie de rest van de dag met elkaar doorbrengen.

3. Vul je kleintje op met liefde en genegenheid

Eén van de redenen waarom peuters soms liever niet naar bed gaan, is het gebrek aan connectie en liefde. Het kan helpen om een momentje in te plannen voor het slapengaan, waarbij je je volledige aandacht aan je peuter geeft. Door hem vol te stoppen met extra liefde, is de scheiding van het slapen gaan niet zo erg. Meer daarover leg ik uit in ‘Bedtijd, een tijd voor verbinding – niet voor strijd‘. Dat geldt weliswaar voor de nacht, maar overdag is dit net zo hard nodig.

4. Laat jezelf in bed leggen door je peuter

In het Engels bestaat er een prachtige afkorting: FOMO. Fear of missing out. Oftewel: angst om dingen te missen. Sommige peuters willen het liefst overal met hun neus bovenop staan, en de gedachte dat mama nog wat leuks gaat doen als zij slapen is… vervelend. En dus weigeren ze om te gaan slapen.

Je kan het dan ook eens omdraaien: laat jezelf in bed leggen door je kleintje. Kleed je samen om, laat hem je tanden poetsen en jou in bed leggen. Als hij dan ook nog een slaapliedje voor je zingt en je toestopt, is de kans groot dat hij daarna tevreden en gerustgesteld in zijn eigen bedje kruipt (maar dan moet je natuurlijk geen ledikantje hebben staan ;) ).

Deze tip werkt heel goed bij peutertjes die niks willen missen. En hoe luxe is het om zelf ook even tien minuten met je ogen dicht op bed te liggen, voor je zachtjes weer naar de woonkamer sluipt?

5. Laat je peuter niet huilen in z’n bedje

Een middagslaapje is fijn, maar je hoeft niemand te dwingen. Je peuter in bed laten huilen als hij niet wil slapen, is absoluut niet de oplossing. Daar leert hij alleen maar van dat hij een bepaalde tijd van de dag niet de moeite waard is om gehoord te worden. Je hebt zelfs kans dat hij zijn kamertje als een plek van verlatenheid en verbanning gaat zien, waardoor hij ook ’s avonds een drama gaat maken van zijn bedtijd.

Probeer dus bij je peuter te blijven als hij moet huilen, biedt hem alternatieven aan om te doen en benadruk zijn autonomie.

6. Pak samen een rustmomentje

Als bovenstaande niet werkt, dan kan je ook samen even gaan liggen. Er is een kans dat je peuter denkt dat het speelkwartier is begonnen. Als je zelf rustig blijft en gewoon geniet van het rustmoment met je peuter, is de kans groot dat hij hiervan in ieder geval even oplaadt. Vind je dit lastig? Dan kan je eventueel een tijd voor jezelf in gedachten nemen (zoals een half uurtje) dat je samen even in zijn bed ligt. Daarna ga je met frisse moed en een hoop knuffels weer door.

7. Vermijdt schermen om je peuter een rustmoment te bieden

Anders dan boekjes en speelgoed, blokkeren beeldschermen de aanmaak van melatonine. Ook de straling die van een draadloos apparaat afkomt, kan de slaap van je kleintje negatief beïnvloeden. Als laatste krijgt een peuter een enorme lading prikkels over zich uitgestort van filmpjes en spelletjes op een tablet.

Probeer daarom te voorkomen dat je hem zoet houdt met een mobiel of tablet. De kans is groot dat het averechts werkt en de negatieve effecten ervan ook ’s nachts doorwerken. Meer daarover leg uit ik in ‘De invloed van licht op de slaap van je kind’.

8. Zoek het ideale moment om je peuter in bed te leggen

Gedurende de dag, bouw je als mens een ‘slaapschuld’ op. Als deze slaapschuld hoog genoeg is, kan je heerlijk makkelijk in slaap vallen. Wacht je echter te lang, dan komen er een aantal hormonen vrij in je lichaam die je wakker houden, zoals adrenaline.

Dit is sowieso een belangrijk gegeven voor de bedtijd ’s avonds, dat leg ik ook uit in ‘je kleintje helpen doorslapen met deze negen tips’. Overdag is dit echter net zo relevant. Als mijn dreumes om 13:00 in bed ligt overdag, valt hij bijna direct in slaap. Leg ik hem om 13:30 in bed? Dan kan hij rustig een uur aanrommelen en spelen voordat hij van vermoeidheid in slaap valt.

Probeer dus een tijd te vinden die goed werkt voor je kleintje, zodat hij niet over zijn vermoeidheid heen is.

9. Gebruik de slaapkamer en het bedje niet voor straf

Het lijkt zo duidelijk, maar ik noem het toch even: de slaapkamer en het bed zijn geen strafplekken. Dat zouden ze in ieder geval nooit moeten zijn. Bovendien werkt een time-out toch voor geen meter, dus daar kan je net zo goed gelijk mee stoppen. (Alternatieven vind je hier!)

Als je het bed – een plek van rust en warmte – gebruikt om je kleintje te straffen, is het niet gek dat hij er daarna absoluut niet meer in wil. Als in zijn hersenen de connectie wordt gelegd tussen straf/afzondering van jou en zijn bed, zal hij zijn bed als straf gaan zien.

Probeer dus het bed en zijn kamer te gebruiken om leuke dingen te doen. Maak het een plekje dat helemaal van hem is, en waar hij zichzelf kan zijn. Een plek waar hij zeker is van jouw liefde en aanwezigheid. Zo is de kans groot dat hij zijn bed als een positieve plek blijft zien.

10. Het is een fase – keep calm en relax

Een peuter van twee á drie jaar kan prima nog een middagdutje gebruiken. Het helpt de hersenen om de prikkels van de ochtend goed te verwerken en reset de hersenen om in de middag ook nieuwe dingen op te kunnen slaan. Toch kunnen ze halsstarrig weigeren om even te slapen, ook al zijn ze overduidelijk moe.

Blijf er rustig onder als hij een tijdje weigert om te gaan slapen. Probeer wat tips uit en kijk of je hem kan helpen wat rust te nemen. Lukt dat niet? Verschuif dan de avond bedtijd naar wat eerder, zodat je peuter zijn slaap ’s nachts een beetje in kan halen.

Vaak is het een fase van een week of twee, waarna hij weer een middagslaapje op zal pakken. En doet hij dat niet? Dan kan je altijd ervoor kiezen om gebruik te maken van het rustmomentje. Zo komt iedereen aan zijn rust toe, en kan je zelf ook weer even opladen.

>>> Lees ook: hoe een peuter slaapt tussen 2 tot 4 jaar <<<