Een baby die doorslaapt: daar droomt iedereen van. Slaap is echter een ontwikkeling die met de tijd komt. Je hoeft je baby niet te leren slapen, en geen enkel rigide trainingsschema kan je kleintje helpen om de nacht door te slapen zonder jouw hulp. Maar gelukkig sta je niet hulpeloos: er zijn werkelijk dingen die je kan doen om je baby door te helpen slapen. Deze stappen kunnen je baby (of peuter) helpen met doorslapen.

De ene helft van de baby’s slaapt feilloos door, de andere helft niet. De ene baby leert lopen met 10 maanden, de andere schuift met 14 maanden nog op zijn kont door de kamer. En de ene baby vertelt je al verhalen met anderhalf jaar, de andere baby begint voorzichtig met praten als hij minstens 2 is.

Elke baby is anders, en elke baby volgt zijn eigen ontwikkeling. Zo is het ook met hoe de slaap van een baby zich ontwikkelt. Daar hoef je niets aan te leren of te kneden, maar je kan je baby wel een handje helpen om door te gaan slapen. Hieronder leg ik de acht belangrijkste stappen uit hoe je een baby (of peuter) kan helpen met doorslapen.

1. Schermtijd en verlichting

Schermen van telefoons, tablets en televisie’s zijn één van de grootste boosdoeners qua slaap. Niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Het felle, blauwe licht dat uitstraalt, belemmert je hersenen om het belangrijke slaaphormoon melatonine aan te maken. Een baby die veel kunstlicht ziet, kan daardoor minder melatonine aanmaken. Dat is niet alleen een probleem bij het inslapen, ook voor het doorslapen is dit problematisch.

Daarnaast staat in de babykamer vaak een babyfoon met een fel groen of blauw lampje erop. Hoe klein dit lichtje ook lijkt: de constante verlichting verstoort de aanmaak van melatonine. Dek het lampje dus af als je kan.

Als laatste kan je kijken of je een nachtlampje achterwege kan laten. Ook dit heeft invloed op de slaap van je kleintje. Is het toch ècht nodig om een lampje aan te hebben? Kies dan voor een rood (nacht)lampje: deze kleur verstoort de aanmaak van het slaaphormoon – en dus de slaap – het allerminst.

2. Zorg voor voldoende beweging overdag

Baby’s zijn aan het leren. Elke dag leren ze nieuwe bewegingen en nieuwe spieren te gebruiken. Steeds vaker zitten baby’s echter vast in de maxi-cosi, een wipstoel, een kinderwagen of een loopwagentje. Hierdoor kunnen ze hun energie niet kwijt. Een ander nadeel is dat ze het oefenen grotensdeels in de nacht doen als ze wèl vrij kunnen bewegen.

Ook baby’s die overdag voldoende bewegingsruimte hebben, oefenen ’s nachts. Meer daarover leg ik uit in ‘waarom slaapt een baby zoveel slechter rond een sprongetje‘. Door je baby overdag de ruimte te geven om zijn nieuwe vaardigheden te oefenen, heeft hij een nieuw kunstje veel sneller onder de knie. Dat betekent ook sneller weer betere nachten: de rust is weergekeerd in het lichaampje.

3. Zorg voor voldoende rust overdag

Sorry voor de tegenstelling, maar ook dit is waar. Een baby die de hele dag prikkels binnenkrijgt, heeft onvoldoende tijd deze dingen op te slaan in zijn hoofdje. Als je zelf een ontzettend drukke dag achter de rug hebt, is de kans groot dat je in bed alles nog een keer langs ziet komen.

Zo verwerkt ook een baby zijn prikkels: in zijn slaap. Heeft hij overdag onvoldoende rust en slaap gehad, dan is de kans groot dat hij ’s nachts onrustiger slaapt.

Vooral rond een sprongetje kan dit onmogelijk voelen: je baby weigert dan om overdag te slapen in zijn bed. Je kan dan kijken of je hem wel een dutje kan laten doen in een draagdoek of draagzak, in de kinderwagen of op een andere manier. Dan kunnen de hersenen alvast wat prikkels verwerken en gaat je baby minder overprikkelt naar bed.

4. Zorg voor een rustige, prikkelvrije slaapkamer

De slaapkamer is een plek om tot rust te komen. Of je nou samen slaapt met je baby in je eigen bed, of je baby in zijn eigen slaapkamertje ligt: het gaat erom dat hij er tot rust kan komen. Zorg voor een rustige kamer zonder mobiel boven het bed. Zo weet je kleintje dat de slaapkamer echt is om in te slapen, en niet om nog meer geprikkeld te worden.

Deelt je baby de slaapkamer met een ander kind? Probeer dan met een gordijn een afscheiding te maken om de ruimte klein en rustig te houden.

5. Leg je kleintje op zíjn ideale tijd in bed

Is bedtijd het beste om half 6 of om half 9? Dat hangt af van je kleintje. Uit onderzoek blijkt dat de piek van melatonine-aanmaak om ongeveer 19:40 is. Maar dit zijn gemiddelden en jouw kleintje is niet een gemiddelde, maar een eigen persoontje.

Het is belangrijk om een vaste bedtijd te kiezen en je hier (elke dag) aan te houden, omdat het lichaam zich daarop instelt. Je kind te laat in bed leggen, leidt onvermijdelijk tot een lange avond met een hyperactief kind. Doordat een vermoeid lijfje geen kans heeft om te gaan slapen, maakt het lichaam adrenaline aan om wakker te blijven. Dat is dat welbekende fenomeen ‘over de vermoeidheid heen zijn’. Dat is dus niet een extreem wakker kind, maar een oververmoeid kleintje dat rond blijft stuiteren op een mix van opwekkende hormonen.

Probeer dat punt zoveel mogelijk voor te zijn. Door het één en ander te proberen qua bedtijd, kom je vanzelf uit op een tijd dat je je kleintje niet te vroeg en niet te laat in bed legt.

6. Kies een duidelijke bedtijd routine

Een bedtijd routine is een belangrijk signaal voor het lichaam van je kleintje om in ruststand te komen. Het is een moment dat je kan aangrijpen om je kleintje op te vullen met liefde voor de nacht zodat hij zich niet alleen voelt.

Het belang van een goede routine rond bedtijd leg ik verder uit in ‘het nut van een duidelijk slaapritueel‘.

7. Laat je baby zich veilig voelen ’s nachts

Niets helpt meer bij doorslapen dan je kleintje het gevoel geven dat hij veilig en gekoesterd is. Voor een baby is alleen zijn behoorlijk eng en gaan zijn alarmbellen waarschijnlijk af. Het is niet gek dat baby’s vaak wakker worden gedurende de nacht, om zich te verzekeren van jouw nabijheid.

Je verwent je baby niet door aan deze behoefte tegemoet te komen. Sterker nog: hoe veiliger je kleintje zich voelt in de nacht, hoe sneller hij gerust zal gaan doorslapen. Zoek een manier waarop je aan die behoefte kan voldoen. Misschien is samen slapen een oplossing die je de eerste twee jaar kan helpen.

Een baby die zich veilig voelt, zal met een gerust hart in slaap vallen als hij soms in de nacht wakker wordt.

8. Let op de voeding

Voeding… Daar kan je een heel boek aan wijden. In het kort: baby’s die flesvoeding krijgen slapen niet beter dan baby’s die borstvoeding krijgen. Baby’s die vaste voeding krijgen, slapen niet beter dan baby’s die geen vaste voeding eten. En soms hebben baby’s gewoon honger en dorst ’s nachts. Nachtvoedingen tot 18 maanden (das anderhalf jaar!) zijn heel normaal als je kijkt naar de lichamelijke ontwikkeling van een baby.

Wat wel een flinke domper op een nacht kan zetten is voeding die een (licht) allergische reactie oproept. Lactose, gluten, soja: het kan allemaal een oorzaak zijn. En vaak merk je dat ’s nachts doordat je baby last heeft van kramp.

En last, but not least: in 2014 bleek uit een onderzoek van de University of Oxford dat baby’s en kinderen die elke dag een omega-3 supplement kregen van 600mg, beter, dieper en langer sliepen dan de controle groep die dat niet kreeg. Ik ga hier dieper op in in ‘help je kind beter slapen met omega-3 vetzuren’.

9. Stel je verwachtingen bij

Oké, eerlijk, dit is geen tip. Maar het is wél belangrijk: wat zijn je verwachtingen als het gaat om slaap? Het is normaal dat baby’s wakker worden ’s nachts (het beschermt zelfs tegen wiegendood) en dat ze honger hebben. Het is geen schande als je anderhalf jaar oude dreumes nog een nachtvoeding nodig heeft om alle voeding binnen te krijgen die ze nodig heeft. Het is oké als je baby huilend wakker wordt omdat er tandjes doorkomen.

En het is goed om bij je baby te zijn. Het legt een gevoel van veiligheid, een basis van onafhankelijkheid en een fundatie van liefde als je er voor je kleintje bent. Je bent niet zwak of gemanipuleerd als je naar je baby toe gaat als hij ’s nachts wakker wordt.

De bovenstaande tips kunnen helpen om je kleintje te helpen beter en langer te slapen ’s nachts. Het legt de basis voor de komende jaren. Dat wil niet zeggen dat je baby op magische wijze doorslaapt als je dit toepast. Want onderaan de streep is en blijft slaap een ontwikkeling. En doorslapen is gewoon één van de mijlpalen die je kleintje gaat bereiken. Want heus: die komt vanzelf.

Verder lezen?

Wil je meer lezen over de natuurlijke ontwikkeling van babyslaap? Hieronder de belangrijkste links: