Heb je wel eens boeken gelezen over hoe je baby zich zou moeten gedragen? Boeken over hoeveel hij zou moeten slapen op welk moment, en hoeveel hij zou moeten drinken en op welk moment? Onderzoek heeft de link gelegd tussen postnatale depressies en boeken die vol staan met routines voor jou en je baby. Hoe kan dat?

Ik weet nog goed hoe ik me voelde. “Ze mag elke drie uur drinken. Als ze eerder wilt, mag je het niet geven. En ze moet ondertussen wel doorslapen trouwens, dus reageer maar niet als ze huilt.” Ik wist niet wat ik hoorde, maar ja, wat wist ìk er nou van? En dus voelde ik me ellendig toen mijn kleine meid niet volgens het boekje meedraaide.

Bij mijn tweede was ik vastbesloten niet weer in de valkuilen te stappen, en las veel over borstvoeding, slaap en ritmes. Maar toch vond ik het moeilijk om die informatie te rijmen met mijn baby’s gedrag.

Hij sliep veel minder dan hij moest volgens sommige boeken. De schema’s die ik zag, leken in niets op wat mijn zoontje volgde. Bijna alle voedingsadviezen leken onzinnig als ik naar mijn clusterende zoontje keek. Ik begon te twijfelen en volgde soms boeken in plaats van mijn intuïtie.

Omdraaien en huilen

“Als je baby voor het eerst begint met omdraaien, zal hij huilen als hij in een onbekende houding ligt. Je moet hem laten liggen. Hij zal enkele dagen veel huilen, maar daarna leert hij te slapen in deze nieuwe houding.” Dat las ik toen mijn vier maanden oude zoontje begon te draaien. Ik had toen net de halve nacht rechtop in bed gezeten om hem weer op zijn buik te draaien.

Misselijk van spanning probeerde ik het uit. Na anderhalf uur krijsen werd het me teveel, liep ik naar hem toe en draaide hem op zijn buik. Hij viel gelijk diep in slaap. Ik zuchtte en zei tegen mezelf: dan maar een week elke twee seconden hem weer omdraaien.

Ik voelde me een mislukking: hoe kon ik mijn zoontje niet leren om op zijn rug te slapen?! En het ging door. Ik las andere boeken, zoals ‘The Happy Sleeper’, een boek over routines en voeden op de klok. Met elke minuut die ik las, begon ik meer te twijfelen aan mijn intuïtie. Ik besloot het boek van Richard Ferber te lezen, met als ultieme methode dat je je kind telkens een paar minuten langer laat huilen tot hij uitgeput in slaap valt.

En alle boeken claimden dat het wetenschappelijk onderbouwd was. Dus dan zal het wel waar zijn, toch?

Onzekerheid over de keuzes

Met elk boek begon ik me ellendiger te voelen. ‘Als je baby ’s nachts nog wilt drinken, moet je hem laten huilen. Een baby heeft geen voeding nodig na zes maanden’, las ik. Mijn zoontje lag uren aan de borst.

‘Als je kind niet zelf in slaap kan vallen, loopt hij een slaaptekort op en daardoor een ontwikkelingsachterstand’, las ik. Maar mijn zoontje sliep niet het aantal voorgeschreven uren.

‘Je kind moet anderhalf uur slapen, anders slaapt hij ’s nachts niet, en ’s nachts moet hij slapen anders slaapt hij te weinig’, las ik. Maar hij sliep soms 45 minuten, en soms 2 uur.

‘Je kind moet niet wennen aan je nabijheid als hij gaat slapen. Dan leert hij niet alleen in slaap te vallen en heeft hij jou nodig’, las ik. Maar mijn zoontje huilde als we er niet bij waren.

En met elke regel die ik las, werd ik onzekerder. Ik twijfelde over keuzes, hoeveel voeding hij nog mocht, of hij genoeg sliep, over alles.

Onderzoek bevestigt relatie tussen boeken en postnatale depressie

Kennelijk ben ik niet de enige die moeite heeft met de adviezen die je in babyboeken vindt. Uit onderzoek van Swansea University uit het Verenigd Koninkrijk, blijkt nu een correlatie tussen het lezen van babyboeken die strikte routine promoten en hoe moeders zich voelen.

Het onderzoek volgde 354 moeders van kinderen tussen de 0 tot 12 maanden oud.

Het blijkt dat de moeders die boeken lazen waarin adviezen werden gegeven over strikte routines, vaker angstig of depressief waren. Daarnaast voelden ze zich ook vaker een mislukking. Dit gevoel van falen heeft twee redenen:

  1. Hun baby is kennelijk geen ‘goede’ baby, want hij kan niet meedraaien in een routine
  2. Zij zijn kennelijk geen goede moeder, want ze kunnen hun kind niet normaal laten meedraaien in een routine.

Maar liefst 53 procent van de moeders voelde zich angstiger en had het gevoel te falen na het lezen van boeken.

Dr. Amy Brown, verbonden aan de Swansea Universiteit, heeft in het verleden meer onderzoek gedaan naar normale ontwikkeling bij baby’s. Zij stond ook aan het hoofd van dit laatste onderzoek.

Zij legt uit: “Veel van deze boeken suggereren doelen die ingaan tegen de normale ontwikkeling en noden van baby’s. De boeken adviseren een langere tijd tussen de voedingen, het niet oppakken van je baby als hij huilt. Daarnaast suggereren de boeken ook dat baby’s langere periodes kunnen slapen in de nacht.”

Ze vervolgt met een toelichting: “Baby’s hebben echter vaak voedingen nodig, omdat hun maag nog klein is. Ze willen graag dichtbij hun moeder blijven, omdat ze kwetsbaar zijn. En ’s nachts regelmatig wakker worden is ook normaal – ook veel volwassenen worden ’s nachts nog wakker. Baby’s hebben gewoon wat meer hulp nodig om weer in slaap te vallen.”

>> Lees ook: Mama, word eens wakker alsjeblieft? <<

Effecten naast depressie en angst

Deze boeken, die bomvol staan met zogenaamd ‘wetenschappelijk’ bewijs, hebben dus een enorme impact op hoe een moeder zich voelt. Maar niet alleen dat, ze hebben gevolgen die verder gaan dan de emotionele problemen.

Het heeft namelijk ook een negatief effect op hoe je als moeder je baby ziet. Als je merkt dat je baby het niet volgens de boekjes doet – en volgens de sociale verwachtingen – kan je je baby als een slechte baby gaan zien.

Als we met deze bril op naar onze baby kijken die ons zo hard nodig heeft, zijn we minder geneigd om hem te helpen en aan zijn behoeften te voldoen. Knuffels, veel kleine voedingen, jouw aanwezigheid zijn allemaal dingen die een baby nodig heeft. Als we dit echter als slechte eigenschappen zien van een baby, willen we hem minder graag helpen.

Dit heeft tevens effect op de band met ons kind (knuffelen stimuleert de aanmaak van het liefdeshormoon oxytocine dat onze band versterkt) en op de borstvoeding.

Moeders die proberen de strikte routines op te volgen en voeden op de klok, en niet op verzoek, hebben een grotere kans op stoppen met borstvoeding geven. Dat komt omdat borstvoeding – zeker in de eerste maanden – zoveel mogelijk op verzoek moet worden gegeven. Door op verzoek te voeden, wordt de vraag en het aanbod op elkaar afgestemd. Daarnaast krijgt een baby precies binnen wat hij nodig heeft.

Door op de klok te voeden, kunnen er op korte en langere termijn problemen ontstaan die de moeder ontmoedigen om het vol te houden.

>> Lees ook: Laat je kind maar zijn eigen mijlpalen bepalen – het komt wel goed <<

Maar wat moet je dan als je advies wilt?

Er is steeds meer wetenschappelijk onderzoek over de ontwikkeling van baby’s, hoe ze slapen en over borstvoeding. Er zijn sites die deze ontwikkelingen bijhouden en toelichten, zoals Evolutionary Parenting. Helaas is veel informatie vooral in het Engels beschikbaar.

Je kan er vanuit gaan dat een baby geen boeken leest, geen strikte routines volgt en geen klok kan kijken. Boeken die prat gaan op strikte routines, baby’s laten huilen (of dat nou vijf minuten of een hele nacht is) en zeggen dat baby’s manipuleren kan je weer dichtklappen.

Baby’s hebben jouw nabijheid nodig, slapen niet ’s nachts door (nee, ook niet als ze zes of twaalf maanden zijn) en eten wanneer ze honger hebben.

Dus gooi al je boeken die je onzeker maken in de vuilnisbak. Klik sites dicht die beginnen met ‘je verpest je kind als je hem in slaap voedt’. Doe je vingers in je oren als het consultatiebureau zegt dat je kind met vier maanden ècht door moet kunnen slapen.

Je baby is uniek. Net zo uniek als jij. Hij leest geen boeken, hij kijkt geen klok. Hij heeft je nodig, vrijwel de hele dag. Soms eet hij meer, soms eet hij minder. Soms slaapt hij meer, soms slaapt hij minder.

Laat het maar los. En als je wel een schouder nodig hebt om op te steunen? Zoek iemand die je helpen kan je eigen gevoel te vertrouwen. Vertrouw maar op jezelf en niet op een stopwatch of iemand die jou en je kind maar 10 minuten per maand ziet.

Het komt vanzelf goed. Het wordt vanzelf minder zwaar. Maar laat je niet vertellen dat je baby het niet goed doet.

Ps: Dat boek op de foto? Dat is dus wèl een aanrader – daar krijg je zin van in opvoeden en voor je baby zorgen!

>> Lees ook: Hoe echte baby’s slapen in het eerste jaar <<