“Hij wordt nog een keer of vier wakker per nacht”, beken ik. Ik krijg een verbaasde, haast verontwaardigde blik terug. “Oh, dat meen je niet”, reageert ze. “Toen Sanne zo oud was sliep ze gewoon van zeven uur ’s avonds tot zeven uur ’s morgens!” Ik weet niet goed hoe ik moet reageren, maar er wordt kennelijk ook geen reactie van me verwacht. Ik krijg namelijk gelijk een hoop goedbedoeld advies over me uitgestort.

Iedereen – een enkele uitzondering daargelaten – lijkt een baby te hebben die doorslaapt. Soms vanaf een week of vier, soms vanaf een maand of vier. Dat is vreemd als je bedenkt dat uit alle onderzoeken blijkt dat baby’s absoluut niet doorslapen.

Sterker nog: uit onderzoek blijkt niet alleen dat baby’s niet doorslapen, het blijkt ook dat baby’s dit helemaal niet horen te doen. Wakker worden in de nacht heeft namelijk een heel belangrijke functie: het beschermen van je baby tegen wiegendood.

Volgens het boekje (of die ene blog van die moeder met dat kind dat doorslaapt)

Volgens zo’n beetje elke blog of elk boek zou een baby door moeten slapen. Ik heb werkelijk geen idee waar iedereen die informatie vandaan haalt. Er is namelijk geen enkel onafhankelijk onderzoek dat dit uitwijst. Toch wordt in onze maatschappij verwacht dat doorslapen vanaf een maand of zes normaal is.

Zo zegt het platform Ouders van nu het volgende: “Vanaf een maand of zes zou je baby van ongeveer zeven tot zeven kunnen slapen.” Andere grote sites geven ook vaak de zes maanden aan als mijlpaal dat een baby door zou kunnen slapen. Een nachtvoeding zou rond deze leeftijd in ieder geval niet meer nodig zijn.

Toch blijkt uit allerlei onderzoeken het tegendeel. Rond ongeveer negen maanden worden baby’s net zo vaak (of vaker) wakker dan toen ze net geboren waren. Daarna komt er nog een pittige periode rond 18 maanden, waarin baby’s vaak wakker worden ’s nachts, en daarbij hulp nodig hebben van hun ouders om weer in slaap te vallen.

Doorslapen: een verdienste van de ouders

Het doorslapen van je baby wordt vaak gekoppeld aan hoe goed jij het doet als ouder. Zo staat er op de site van Wij: “Op de juiste leeftijd op de juiste manier aan het slapen werken kan dan je baby goed op de rit zetten. Daar heb je niet alleen nu, maar ook straks profijt van. Hoe ouder je baby wordt, hoe uitdagender het leren slapen. Jong geleerd is makkelijker gedaan.”

Ook slaapbabyslaap.nl geeft tips om je baby te leren doorslapen. “De truc is om je baby te leren zelf in slaap te vallen, zodat hij zichzelf ’s nachts kan geruststellen”, schrijven zij. “Vanaf een maand of 4 kun je baby bij elk slaapje wakker in bed te leggen.”

Er zijn veel meer sites die tips geven hoe je kan leren aan je baby hoe hij kan doorslapen. Vaak wordt ook gezegd waardoor een baby niet doorslaapt. De volgende punten komen dan allemaal voorbij:

  • Je hebt je baby afhankelijk gemaakt van jou of jouw hulp. Een borst, een speen, een voeding, een knuffel, hem in slaap wiegen, enzovoorts.
  • Je hebt de babykamer niet goed ingericht. Hij is te donker, te licht, te warm of te koud.
  • Je hebt je baby niet genoeg gevoed overdag, waardoor hij ’s nachts wakker wordt van de honger. En vanaf zes maanden zou een baby geen voeding meer nodig hebben ’s nachts.
  • Je hebt je baby verwend met je aanwezigheid en liefde, en nou denk hij dat hij daar ’s nachts ook recht op heeft.

Kortom: als je baby ’s nachts wakker wordt, is het je eigen domme schuld.

>> Lees ook: Helpt een fles kunstvoeding of rijstepap om je baby door te laten slapen? <<

De onderzoeken over doorslapen

Niet alleen ouders zijn dol op antwoorden over doorslapen, ook onderzoekers buigen zich vaak over de vraag ‘wat is normaal?’ En wat blijkt? Onderzoek uit 1994 wijst uit dat van alle onderzochte baby’s van zes maanden oud, maar liefst 84% van de kinderen niet doorsliep.

Andere grote onderzoeken bevestigen deze cijfers, zoals bijvoorbeeld een onderzoek uit 2002 naar de ontwikkeling van slaap in het eerste jaar. Sterker nog, het onderzoek heeft als uitkomst dat kinderen rond 6 maanden vaker wakker worden en hulp nodig hebben bij het inslapen, dan baby’s van 3 maanden oud.

De mijlpaal van 6 maanden is dus helemaal niet correct. Maar wat blijkt uit verder onderzoek? Onderzoekers concluderen in ‘The sleep patterns of normal children‘  dat meer dan 60 procent van de baby’s tussen 9 en 12 maanden oud nog minstens eenmaal per nacht wakker worden en ook hulp van hun ouders nodig hebben om weer in slaap te vallen.

Trouwens, dat laatstgenoemde onderzoek veegt ook de vloer aan met de gedachte dat een baby rond zes weken een goed dag- en nachtritme zou hebben: dit is pas rond 4 maanden goed ontwikkeld.

Culturele verwachtingen vs. realiteit

Kennelijk gaat er iets mis tussen de verwachting die we hebben van hoe een baby slaapt en wat reëel is. En omdat we denken dat wij als ouders onze baby kunnen leren doorslapen, is het automatisch ook een tekortkoming van jonge, doodvermoeide ouders als hun baby niet doorslaapt.

Maar denk je werkelijk dat een moeder ervoor kiest om haar kindje niet door te laten slapen? Denk je dat een vader elke nacht opstaat om een baby wakker te maken zodat hij er de volgende dag over kan klagen? Denk je dat ouders niet gewoon heel hard hopen op een nacht goed slapen?

Het is bizar en beledigend om te zeggen dat het de fout is van ouders dat een baby niet doorslaapt. Het is kortzichtig om te zeggen dat alle baby’s met een maand of vier 12 uur per nacht kunnen slapen. Maar toch zeggen we het, allemaal.

>> Lees ook: Is het een goede baby? Het gevaar van goed of slecht <<

Het is onze fout, dus houden we onze mond

Omdat het doorslapen van een baby is gekoppeld aan ‘goede ouders’ of een ‘goede baby’, zeggen we al snel niet meer dat onze baby vaak wakker wordt. Je krijgt namelijk gelijk een blik waarin medelijden en minachting om voorrang vechten. ‘Ach, de stakker, ze heeft haar baby niet geleerd hoe hij moet doorslapen’.

Je zou je baby tekort doen als je hem niet leert doorslapen, en jezelf ook. Dus als je een keer zo dapper bent te bekennen dat je met 13 maanden nog steeds geradbraakt rondloopt en je kindje nog elke nacht 3 keer wakker wordt, dan komt er een stroom advies op gang.

“Nee joh, je moet hem wegleggen en laten huilen. Hij moet het toch een keer leren! Of… kàn je dat soms niet?”, implicerend dat je een zwak vrouwmens bent dat niet eens een vuist durft te maken tegen haar kind.

“Geef je hem misschien niet genoeg te eten overdag?”, is de volgende vraag voorzichtig. Ja, we geven ons kind expres te weinig eten, zodat we ’s nachts uren op kunnen zijn met een fles of een borst in de mond van onze baby.

“Wil je zeggen dat je naar hem toe gaat als hij ’s nachts huilt? Tja, geen wonder, hij manipuleert je”, is een andere opmerking. Of een baby van negen maanden in staat is om je te manipuleren wordt buiten beschouwing gelaten.

>> Lees ook: Waarom een baby niet kan manipuleren <<

Maar het is heus normaal

Maar weet je? Het is normaal als je baby niet doorslaapt. Kinderen kunnen tot minstens een jaar wakker worden met honger of dorst, omdat ze overdag zo druk bezig zijn geweest met nieuwe dingen leren en zich ontwikkelen. En niet alleen daarom: ze kunnen ook wakker worden met honger omdat ze ’s nachts net zo hard doorgaan groeien en ontwikkelen. Hun ontwikkeling staat niet stil als ze om zeven uur ’s avonds in bed worden gelegd.

En daarnaast worden kinderen om talloze redenen wakker. Omdat ze bang zijn, omdat ze te koud of te warm zijn, omdat ze gedesoriënteerd zijn, omdat ze zich alleen voelen. Ben je zelf nooit ’s nachts wakker om te plassen, wat te drinken of een extra deken over je heen te trekken? Ben je nooit wakker om te luisteren naar de geruststellende ademhaling van je partner als je een nare droom hebt gehad?

Hoe kunnen we dan verwachten van een baby dat hij beter slaapt dan wij? Waarom denken we toch dat ouders of baby’s het slecht doen als een kind meermaals per nacht wakker wordt?

Laten we beginnen met eerlijk zeggen dat onze baby niet doorslaapt. Dat is niet onze fout, dat is niet de fout van onze baby. Als wij er eerlijk over zijn, dan hoeft een doodvermoeide moeder met een baby zich niet zo’n mislukking te voelen. Dan kunnen we helpen in plaats van veroordelen. Dat doorslapen, dat komt wel. Echt.

Maar nu nog niet, en dat is prima.

Meer lezen over slaap en de ontwikkeling daarvan? Dit zijn de feiten over de eerste anderhalf jaar: